روسیه علاوه بر اینکه یکی از ابرقدرت‌‌های جهان محسوب می‌شود، در زمینه علمی نیز پیشرفت چشمگیری داشته و دانشگاه‌های این کشور در زمینه‌های علوم پایه، فنی و مهندسی، هوا فضا، هنر و خصوصا نانوبیوتکنولوژی در زمره بهترین دانشگاه‌های جهان قرار دارند. در این رابطه، در رنکینگ جهانی سال ۲۰۱۵ که در دوازدهم مارس توسط آموزش عالی تایمز منتشر شد، دانشگاه ایالتی سن پترزبورگ روسیه برای اولین بار در میان ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.

تحصیلات‌ پیش‌ از دانشگاه‌

دوره آموزش ابتدایی در کشور روسیه ۹ سال به طول می‌انجامد. دانش‌آموزان سپس می‌توانند در دبیرستان‌های متوسطه به مدت دو سال تحصیلات خود را ادامه دهند و دیپلم دبیرستان دریافت نمایند یا در مدارس حرفه‌ای یا مؤسسات آموزشی غیر دانشگاهی به مدت چهار سال ادامه تحصیل داده و دیپلم دریافت کنند. دانش‌آموختگان دبیرستان‌های متوسطه مجاز به ادامه تحصیل در مؤسسات آموزش عالی هستند.

تحصیلات‌ دانشگاهی

آموزش عالی در کشور روسیه توسط مؤسسات آموزش عالی دولتی و غیر دولتی ارائه می‌شود. آموزش عالی در کشور روسیه تحت نظارت وزارت آموزش و علوم است. اداره نظارت فدرال در آموزش و علوم مسئول تضمین کیفیت در آموزش محسوب می‌شود. در کشور روسیه سه سطح آموزش عالی وجود دارد:

• آموزش عالی ناتمام؛
• دوره کارشناسی؛
• تحصیلات تکمیلی شامل دوره کارشناسی ارشد و دیپلم تخصصی.

همچنین، دوره‌های تحصیلات تکمیلی در کشور روسیه به طور سنتی شامل دو سطح از دوره‌های دکتری است؛ دوره نامزد علوم سطح اول (معادل دوره Ph.D) و دوره دکترای علوم سطح دوم (بالاترین درجه علمی کشور).

زبان مراکز آموزشی و دانشگاهی

تحصیل در روسیه عمدتا به زبان روسی است، اما تحصیل در برخی از رشته‌ها از جمله پزشکی به زبان انگلیسی هم میسر است.

میانگین هزینه تحصیل در روسیه

اگرچه شهریه دانشگاه‌های روسیه نسبت به سایر کشورهای توسعه‌یافته پایین‌تر است، ولی با توجه به رشته و مقطع تحصیلی شهریه دانشگاهی متفاوت است. در دوره کارشناسی میانگین شهریه سالانه از ۱۲۰۰ دلار تا ۶۶۰۰ دلار، در دوره کارشناسی ارشد بین ۱۴۰۰ تا ۷۸۰۰ دلار و در دوره دکتری بین ۱۲۴۰ تا ۴۳۰۰ دلار متغیر است.

میانگین هزینه زندگی در روسیه

اغلب دانشگاه‌های برتر روسیه در سه شهر مسکو، سن پترزبورگ و تومسک قرار دارند و در این رابطه، هزینه زندگی در دو شهر مسکو و سن پترزبورگ بالاتر از سایر شهرها است. البته هزینه زندگی فارغ از شهر یا کشور رابطه مستقیمی با سبک زندگی فرد دارد. برای مثال، هر دانشجو به طور متوسط باید ۱۰۰ تا ۳۰۰ دلاراز بابت اجاره مسکن، ۱۵۰ دلار از بابت تسهیلاتی مانند آب و… ۱۶۰ تا ۳۲۰ دلار از بابت تهیه خواروبار و رستوران پرداخت کند. البته هزینه‌های جانبی دیگری مانند حمل و نقل، اینترنت، پوشاک و… را نیز باید به این فهرست اضافه کرد.

محدودیت سنی برای تحصیل در روسیه

از آن‌جا که مبنای آموزش عالی در روسیه بر این است که هر کس در هر سنی از حق آموزش عالی برخوردار است، سقف سنی برای ورود به دانشگاه‌های روسیه وجود ندارد.

بورسیه تحصیلی دانشگاه‌های روسیه

اغلب بورسیه های تحصیلی روسیه توسط دانشگاه‌های این کشور و برای مقاطع تحصیلات تکمیلی ارائه می‌شوند.

بیمه تحصیلی و درمانی دانشجو در روسیه

پیش از ورود دانشجو به روسیه مرکز آموزشی روسی کارت بیمه سلامت را تنظیم می‌کند. کارت بیمه سلامت در سراسر روسیه اعتبار دارد. طی سه روز پس از ورود به روسیه دانشجو کارت اصلی را دریافت می‌کند. این کارت تضمین می‌کند که در صورت بیماری دانشجو کمک پزشکی و درمانی را به صورت کامل دریافت می‌کند.

کار و ویزای دانشجویی در روسیه

کلیه دانشجویان خارجی به جز دانشجویان تبعه یکی از کشورهای مستقل مشترک المنافع باید از سفارت یا کنسولگری روسیه در کشور محل زندگی خود ویزای تحصیلی دریافت کنند. ویزای تحصیلی روسیه به این صورت است که در ابتدا یک ویزای دانشجویی برای مدت سه ماه صادر می‌شود.

پس از این دوره، دانشجو باید به بخش محلی اداره امور مربوط به مهاجرت برای صدور ویزا درخواست دهد. FMS یک ویزای یک ساله را امضا و تائید می‌کند و به دانشجو اجازه می‌دهد تا در مدت اعتبار ویزای خود به روسیه سفر کند. پس از اتمام اعتبار ویزا، دانشجو باید برای یک برنامه طولانی مدت یک ساله درخواست دهد و این ویزا با توجه به مدت تحصیل در این کشور تمدید می‌شود.

شرایط کار دانشجویی

قولنین مهاجرتی کشور روسیه به دانشجویان خارجی اجازه می‌دهد تا ضمن تحصیل خود مشغول به کار شوند. دانشجویان خارجی که در دانشگاه‌های معتبر روسی تحصیل می‌کنند و با ویزای تحصیلی وارد کشور روسیه شده‌اند شرایط کار قانونی ضمن تحصیل را دارند. نکته قابل توجه در این رابطه این است که دانشجو می‌تواند در داخل یا خارج از دانشگاه مشغول به کار شود با این تفاوت که برای کار کردن در دانشگاه محل تحصیل خود مستلزم دریافت اجازه کار از اداره مهاجرت کشور روسیه نیستند. دانشجویان خارجی جویای کار که می‌خواهند خارج از دانشگاه مشغول به کار شوند، نیاز به دریافت اجازه کار دارند.